وسوسه
یکی از بزرگترین موهبتهای خداوند در جهت رشد انسانها در مسیر کمال، وسوسه هایی هستند که چون واکسن عمل کرده و موجبات تعالی روح ما را فراهم می آورند. میدانیم که واکسن ها میکروبهای ضعیف شده ای از بیماریهای مهلکند، که به محض ورود به بدن، آن را به مقابله با خویش وامی دارند. نتیجه این مبارزه، تولید پادتن ها و قدرت یافتن بدن برای مبارزه با اصل چنین بیماریهایی است که همواره او را تهدید میکرده است. بدون وجود وسوسه ها هیچ انسانی به مقام قرب الهی نمی رسد، چرا که وسوسه ها جریانهای مخالفی هستند که درمسیر کسب کمالات انسانی بر ما وارد میشوند. درصورتیکه در مقابل این پیشنهادات منفی، موفق به انتخاب درست و در نتیجه رفتار صحیحی شویم، قدرت جدیدی را به نفس خویش هدیه کرده ایم که می تواند با سرعت بیشتری در این مسیرحرکت نموده و از خطرات و حملات بیشتر و قویتری در امان بماند. تمام ارزش آفرینش انسان نیز در قدرت اختیار و انتخاب او در چنین لحظات سازنده ای است.
وسوسه و الهام در مسیر حرکت ابدی
هرگز فراموش نکنیم که در مسیرحرکت به سمت ابدیّت باید دائماً خود را مورد ارزیابی قرار داده و نقاط ضعف و قوت نفسمان را کشف کنیم. وسوسه ها چونان آئینه هایی هیستند که خود حقیقی ما را به ما نشان داده و ما را از توهمات و افکار خیالی در رابطه با شخصیت انسانی مان بازمیدارند، و به اینصورت به شناخت صحیح ما از خود کمک فراوانی مینمایند. وسوسه ها میدانهای آزمایشند. در رویارویی با آنها درمیابیم که آیا قدرت مقابله با این سطح وسوسه ها را داریم یا نه؟ اگر پیروز میدان بودیم که الحمدلله، اما اگر نتوانستیم درست تصمیم گرفته و شکست خوردیم، به میزان ضعفمان پی برده و سعی میکنیم که در حملات بعدی هوشیارانه عمل کرده و آرام آرام این قدرت را در نفسمان تثبیت کنیم تا به یقین برسیم.
الهام، درست نقطه مقابل وسوسه است که از جانب فرشتگان جهت آرامش بخشیدن و کسب بینش برای مبارزه با وسوسه ها به کمک انسان می آید. با کمک الهامات الهی میتوان آرامتر و صحیحتر تصمیم گرفته و انسانی تر رفتار کرد.
وسوسه ها، میادین مبارزات حقیقی
خداوند در سوره ق، آیه 16 می فرمایند؛
و لقد خلقنا الانسان و نعلم ما توسوس به نفسه و نحن اقرب الیه من حبل الورید.
وما انسان را خلق کردیم و آنچه را که نفسش به او وسوسه میکند میدانیم وما از رگ گردن به او نزدیکتریم.
طبق این آیه میتوان گفت؛ وسوسه امری طبیعی است که با نظارت خداوند و در محضر او انجام می گیرد. بنابراین خداوند شاهد تمام آزمونهایی است که انسان از رهگذر وسوسه ها پس میدهد و مراحل رشد او را میبیند.
یادمان باشد که؛ هرچه وسوسه ای بزرگتر و مبارزه با آن سخت تر باشد، قدرت و رشدی که در پیروزی علیه آن نهفته است نیز بسیار عظیم خواهد بود.
در واقع وسوسه ها، عرضه شدن معشوقهای دروغین بر ما هستند تا میزان صداقتمان در اقرار به لا اله الا الله مشخص گردد. هر چقدر عشق ما به اله حقیقیمان بیشتر باشد، قدرت مبارزه ما نیز در برابر وسوسه ها و الهه های دروغین بیشتر خواهد شد. بینش و بصیرت به اینکه تمام وسوسه ها در محضر معشوق ما صورت میگیرد، عامل اصلی پیروزی در این میدان نبرد است.
در سوره ناس می خوانیم: قل اعوذ برب الناس، ملک الناس، اله الناس، من شر الوسواس الخناس... میبینیم که در این آیه از شیطان به وسواس خناس ( نزدیک شونده و دور شونده) تعبیر شده است. شیطان دائما دور قلب انسان طواف میکند تا نقطه ضعفی در آن پیدا کرده و از همان طریق به او حمله نماید. اما به محض اینکه انسان به یاد پروردگارش می افتد و به آغوش آن مالک مدبری که خود خالق شیطان، و دافع وسوسه هایش است پناه می برد، به سرعت فاصله گرفته و میگریزد. بنابراین پس از رسیدن به استحکام و یقین، از شر بسیاری از وسوسه ها در امان خواهیم بود.
افکار منفی
گاهی افکاری از ذهن ما میگذرد که بسیار زننده، آزاردهنده و به شدت منفی می باشند. در این مواقع واکنش همه انسانها از دو حالت زیر خارج نیست:
الف- با آغوش باز از این دسته از افکار استقبال کرده و آنها را با لذت می پذیرید.
ب- از اینکه ذهن شما گذرگاه این گونه افکار شده به شدت آزرده شده و احساس شرم می کنید. و دائما سعی میکنید که آنها را از خود دور نمایید.
اگر شما جزو دسته دوم هستید، تبریک ما را بپذیرید. باید بدانید که تمام درگیریهایی که این گونه افکار در ذهن شما ایجاد کرده اند در نظر خداوند بسیار ارزشمند بوده و علامتی از ایمان خالصتان و رشددهنده شما میباشند.
اولین قدم در دفع چنین افکاری این است که؛ از ورود آنها به ذهنتان غمگین نشده و فراموش نکنید که آنها مربوط به ذهن شما نیستند، بلکه افکاری کاملا تلقینی از جانب شیطانند. یادتان باشد هرگز اینگونه افکار را برای کسی مطرح نکنید چرا که از قبح آنها میکاهد. شما مجازید که از مشاوری دانا و آگاه برای مواقعی که نتوانستید از عهده دفع بعضی از این افکار برآیید کمک گرفته و مسئله را برای او مطرح کنید.
اذکاری از قبیل ( امنا بالله و رسوله،لا حول و لا قوة الا بالله، لا اله الا الله، اعوذ بالله من الشیطان الرجیم ) نیز در چنین زمانهایی بسیار مفید است، چرا که اذکار، موجبات جدایی انسان از افکار باطل را فراهم می آورند.
وسوسه ها تا زمانی که در مرحله فکر هستند، خطر زیادی ندارند، امّا اگر در عمل ظهور کنند، موجب تکرار آسانتر و درنهایت تبدیل به عادت خواهند شد.
نبی اکرم (ص) می فرماید: ) خداوند از وسوسه ها و شک هایی که در ذهن ما می آید تا زمانی که آنها را به زبان نیاورده ایم و یا منشأ اثر قرار نداده ایم، می گذرد).
واقعیت این است که فکر گناه، به مرور زمان گناه تولید کرده و انسان را آلوده مینماید. از طرفی توجه بیش از حد به این نوع افکار نیز، انجام گناه مربوط به آن را در واقعیت امکان پذیر و آسان میکند.
همچنین شیطان تلاش می کند که این دسته از افکار را از طریق خواب به ذهن انسان وارد نماید. باید هوشیار بوده و هرگز این قبیل خوابها را باور نکنیم.
هجوم افکار منفی محدود نبوده و مخصوص گروه خاصی نیست. هر انسانی در هر سطحی از معنویت که باشد قطعا مورد حمله انواع وسوسه ها قرار خواهد گرفت. اینجاست که میزان هوشیاری هر فردی به او کمک میکند تا از این افکار به نفع خویش عمل کرده و جریان مخالف آن را در نفس خویش تثبیت نماید. هر قدر مخالفت ما با این دسته از افکار بیشتر و موضع گیریهایمان در مقابلشان صحیح تر باشد، ایمان و در نتیجه تقوای الهی بیشتر در نفسمان تثبیت خواهد شد.
حملات چهار جانبه ابلیس
- حمله از سمت چپ؛ در این حمله انسان به انجام گناه تشویق و ترغیب می شود تا سرانجام مرتکب گناه گردد.
- حمله از عقب؛ شیطان با یادآوری گذشته گناه آلود انسان، سعی میکند او را در نزد خودش گناهکار جلوه داده و روابط میان او و خدا را چنان تیره و تار به تصویر کشد که گوئی هرگز اصلاح شدنی نیست.
- حمله از جلو؛ ایجاد ترس و دلشوره از آینده و حوادث احتمالی در قلب انسان برای سلب آرامش انسان مومن از این دسته از حمله هاست.
- حمله از سمت راست؛ شیطان با وارد شدن از در مقدسات و تغییر در حدود و احکام الهی ، مسیر بهشت مومن را به سمت جهنم کج خواهد کرد.
شکهای اعتقادی
گاهی شیطان از طریق ایجاد شک و تردید در مسائل دینی و اعتقادی، وارد میدان مبارزه میشود. ناراحتی و تنفر شما از این دسته از افکار به این خاطر است که میترسید مبادا ایمانتان دستخوش چنین افکاری شده و به انسان سست عقیده ای تبدیل گردید. باید به شما مژده دهیم که همین ترس و تنفری که در درون خود حس مینمایید، به فرموده پیامبر اکرم (ص)، نشاندهنده ایمان ناب و خالص شماست.
هرگز این شکیات را به خود نسبت نداده و سریعا به آغوش خدا پناه برید، چرا که هیچ نیروی بالاتری برای بازگرداندن آرامش شما سراغ نداریم. ( آمنا بالله و رسوله و لا حول و لا قوه الا بالله ) از جمله اذکار بسیار ارزشمند و بزرگیست که در این مورد و تمام مواردی که انسان دچار ضعف شده است، نجات بخش خواهد بود. ذکر ( لا اله الا الله ) نیز از جمله اذکار مفید در اینگونه حمله ها میباشد.